تأثیر اسانس و عصارههای مختلف مرزه ماکروسیفون و مرزه خوزستانی بر رشد میسلیومی و تولید آفلاتوکسینb1 قارچ آسپرژیلوس فلاووس

زمینه مطالعه: سمی بودن آفلاتوکسین ها برای انسان و حیوان، دستیابی به روش های مناسب برای کنترل آنها را ضروری ساخته است. هدف: اثر اسانس و عصاره های مختلف مرزه خوزستانی و مرزه ماکروسیفون در جلوگیری از رشد میسلیومی، تولید آفلاتوکسین توسط قارچ آسپرژیلوس فلاووس و تجزیه آفلاتوکسین b1 در محیط کشت مایع بررسی شد. روش کار: اسانس به روش تقطیر با آب و به کمک دستگاه کلونجر تهیه شد و عصاره ها با حلال های آب، اتانول و اتانول70% استخراج شدند. تأثیر اسانس (mg/l 0، 5/62، 125، 250، 375 و 500) و عصاره ها (mg/l 0، 500، 1000، 2000، 4000 و  6000) بر کاهش رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس و آفلاتوکسین به روش اختلاط با محیط کشت مایع، مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان آفلاتوکسین با استفاده از کروماتوگرافی نازک با کارایی بالا سنجش شد. نتایج: اسانس و عصاره های اتانولی و اتانولی70% مرزه خوزستانی بیشترین تأثیر در جلوگیری از رشد قارچ داشتند و بترتیب در غلظت های mg/l 375، 4000 و6000 علیه قارچ آسپرژیلوس فلاووس مهارکنندگی کامل نشان دادند. اسانس و عصاره های مرزه ماکروسیفون حتی در بیشینه غلظت مورد استفاده  قادر به مهار کامل رشد قارچ نبودند. اسانس های مرزه خوزستانی و مرزه ماکروسیفون در غلظت mg/l 250 به ترتیب باعث 98 و 52/33 % بازدارندگی از تولید آفلاتوکسین b1 شدند. عصاره های مختلف گیاه مرزه خوزستانی در مقایسه با مرزه ماکروسیفون در کاهش آفلاتوکسین قارچ از فعالیت بالاتری برخوردار بودند بطوری که در غلظت mg/l 4000 از عصاره های اتانولی، اتانولی70% و آبی بترتیب 100، 96 و 37/32 % کاهش در میزان آفلاتوکسین تولیدی مشاهده شد. از سوی دیگر، اسانس و عصاره های اتانولی و اتانولی70%  هر دو گیاه، قادر به تجزیه قابل توجه آفلاتوکسین b1 محیط نبوده در حالی که عصاره های آبی مرزه ماکروسیفون و مرزه خوزستانی در غلظت mg/l 4000 بترتیب باعث تجزیه 16/32 و 25 % آفلاتوکسین b1 شدند.  نتیجه گیری نهایی: اسانس و عصاره اتانولی مرزه خوزستانی بطور قابل توجهی از رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین جلوگیری کردند در حالیکه عصاره آبی مرزه ماکروسیفون فعالیت تجزیه کنندگی بالاتر آفلاتوکسین b1 را نشان داد و بعنوان کاندیدای امیدبخش جهت تجزیه و کاهش آفلاتوکسین معرفی شد.